आनंदकिनारा

 आपल्या दैनंदिन आयुष्यात कामाच्या गडबडीत स्वतःसाठी वेळ काढणं कठीण होतं. जबाबदाऱ्या, तणाव आणि थकवा यामध्ये स्वतःकडे लक्ष द्यायचं राहून जातं. पण एक दिवस जाणवलं – शरीर आणि मन निरोगी ठेवण्यासाठी काहीतरी करायला हवं. आणि त्याच क्षणी ठरवलं, "धावायला सुरुवात करूया!" सुरुवात – कठीण पण गरजेची पहिल्या दिवशी अवघ्या काही मिनिटांतच दम लागला. पाय दुखू लागले, श्वास अनियमित झाला आणि वाटलं, "हे आपल्या बसचं नाही!" पण तरीही दुसऱ्या दिवशी पुन्हा प्रयत्न केला. हळूहळू शरीर सरावलं, श्वासाची लय साधता आली आणि प्रत्येक दिवसाशी जुळवून घेत गेलो. प्रत्येक यशाचा आनंद सुरुवातीला ५ मिनिटं धावणंही कठीण होतं, पण जसजसं सराव वाढला, तसतसं अंतरही वाढत गेलं. पहिल्यांदा ५ किलोमीटर सलग धावलो, तेव्हा खूप समाधान वाटलं. काही आठवड्यांत १० किलोमीटरपर्यंत मजल मारली. आता अर्ध-मॅरेथॉन (२१ किमी) पूर्ण करण्याचं ध्येय ठेवलं आहे. प्रत्येक यश लहान असलं, तरी ते आत्मविश्वास वाढवत गेलं. धावणं म्हणजे फक्त व्यायाम नाही, तर स्वतःशी संवाद धावण्याचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे मन शांत होतं. सकाळच्या थंड वाऱ्यात, रस्त्यावर एकटं असत...

आनंद म्हणजे काय? काहींसाठी तो यशात आहे, काहींसाठी प्रेमात, काहींसाठी संपत्तीत, तर काहींसाठी निसर्गाच्या कुशीत. पण खरंच, आनंद मिळवण्यासाठी हे सगळं आवश्यक आहे का? की आनंद शोधण्याचा खरा मार्ग आपल्या अंतर्मनाच्या प्रवासात आहे? आपण आयुष्यात खूप काही गाठायचं ठरवतो – मोठी स्वप्नं पाहतो, ती सत्यात उतरवण्यासाठी झगडतो, आणि कुठेतरी त्या धावपळीत स्वतःलाच हरवून बसतो. मग एका क्षणी वाटतं, की हे सगळं मिळवलं तरीही मनातली ती उर्मी, ती पूर्णत्वाची भावना का येत नाही? आनंद बाहेर नाही, आत आहे आपण आनंद नेहमी बाहेर शोधतो – नवीन घरात, आलिशान गाडीत, मोठ्या पगाराच्या नोकरीत, समाजात मिळणाऱ्या प्रतिष्ठेत. पण हा आनंद क्षणभंगुर असतो. थोड्या वेळाने पुन्हा काहीतरी हवंहवंसं वाटतं, आणि मन पुन्हा रिकामं होतं. पण कधी स्वतःच्या मनाशी संवाद साधून पाहिलं आहे का? कधी स्वतःलाच विचारलं आहे का, "मी खरंच समाधानी आहे का?" सत्य हे आहे की, बाहेरच्या गोष्टींमध्ये मिळणारा आनंद क्षणिक असतो, पण मनाच्या आत असलेला आनंद खरा आणि टिकणारा असतो. अंतर्मनाचा शोध – स्वतःला समजून घेणं अंतर्मनाचा प्रवास म्हणजे स्वतःला समजून घेणं, स्वतःच्य...

बालपण म्हणजे निरागस हसू, निष्पाप खेळ आणि क्षणात आनंद मानण्याची अद्भुत कला. मोठे होत असताना आपण हीच कला कुठेतरी हरवून बसतो. जबाबदाऱ्या, धावपळ आणि अपेक्षांच्या ओझ्यात आपल्या आयुष्यातील सहज आनंद लुप्त होतो. पण, आपल्या मुलांसोबत वेळ घालवताना आपण हा हरवलेला आनंद पुन्हा शोधू शकतो. मुलांच्या जगण्याची शैली न्यारी असते. त्यांना भूतकाळाची चिंता नसते, ना भविष्याची काळजी. त्यांचा प्रत्येक क्षण हा सृजनशीलतेने भरलेला आणि आनंदाने उजळलेला असतो. जेव्हा आपण त्यांच्या सोबत खेळतो, त्यांच्या विश्वात रमतो, तेव्हा आपणही त्या निष्पाप आनंदाचा भाग होतो. बालपणाचा आनंद पुन्हा अनुभवायचा असेल, तर… त्यांच्या बरोबर खेळा – मैदानावर धावून पहा, त्यांच्यासोबत लपंडाव, पकडा-पकडी खेळा. या साध्या खेळांमध्येही मनसोक्त हसता येते, आनंद मिळतो. कुतूहल जोपासा – लहान मुलांना जगाबद्दल अनेक प्रश्न पडतात. त्यांचे निरागस प्रश्न ऐकताना आणि त्यांना उत्तरं देताना आपणही विचार करण्याच्या नवीन दृष्टीकोनातून जग पाहायला शिकतो. स्मृती जपा – त्यांच्यासोबतच्या लहान-लहान आठवणी जतन करा. त्यांच्या बरोबर कधी पावसात भिजा, कधी मातीमध्ये खेळा, ...